AKUT APANDİSİT

Apandisit, karnın alt kısmında bulunan ve  apendiks vermiformis denilen kör barsağın iltihaplanmasıdır. Apendiks vermiformis uzun ince bir boru veya solucan şeklinde ortalama 8-10 cm uzunluğunda kör bir barsaktır. İki ila yirmi cm arasında değişen uzunlukta olabilir. Çocuklarda, yetiş¬kinlerden daha uzundur. Normalde karnın sağ alt bölgesinde yer almakla birlikte farklı konumlarda bulunabilir. Vücuttaki işlevi tam olarak bilinmeyen apendiks, bademcik gibi lenfoid doku bakımından zengin bir organdır.
APANDİSİT NASIL OLUŞUR?
Apandisit yüzde 90 oranda, apendiks lümeninin (yani apendiksin iç kısmının) dışkı ile tıkanmasından kaynaklanır. Sık görülen nedenlerden biri de lenfoid hiperplazi(lenf dokularının şişmesidir). Çeşitli nedenlerle apendiksin içi tıkandığı zaman, apen¬diks lümeninde sıvı birikir, iç basınç artar. Basıncın artması ile apendiks şişmeye başlar ve giderek apendiks dokusunun kanlanması ve beslenmesi bozulur. Daha sonra nekroz (çürüme) ve perfarasyon(patlama) oluşur.  Biz cerrahların sık karşılaştığımız sorulardan  bir tanesi de apandisiti önlemenin bir yolu varmıdır? sorusudur. İltihaplanmayı durdurmak mümkün değildir. Apandisit önlenemez; önlemek için herhangi bir metod veya ilaç henüz geliştirilmemiştir.
GÖRÜLME SIKLIĞI
Apandisit her yasta görülmekte birlikte, en sık olarak genç erişkinlerde, 20-30 yaş grubunda ortaya çıkar. 60 yaşından büyüklerde yüzde 5-10 dolayında görülür. Çocuklarda en sık 6-10 yas grubunda görülen apandisitin, 2 yaşından küçüklerde görülme oranı yüzde 2 dolayındadır.
BELİRTİLER VE TANI
Karın ağrısı, iştahsızlık ve kusma temel belirtilerdir. Bunların bir araya gelmesi tanıyı kolaylaştırır.
Karın ağrısı; apandisitin en önemli belirtisidir. Genellikle göbek çevresinde veya mide üstünde başlar. Künt bir ağrıdır, azalma ve çoğalma gösterebilir, ama, hiçbir zaman tamamen yok olmaz. Genellikle 4-6 saat sürer (1-12 saat arasında değişebilir.) Daha sonra ağrı karın sağ alt bölgesine yerleşir. Bazı hastalarda ağrı sağ alt kadranda başlar ve orada kalır. Apendiksin değişik yerleşimlerine göre ağrı sırtta, sağ veya sol kasıkta veya mesane üstü ve makatta hissedilebilir. Karın ağrısı olan kişilere önerim hekime muayene olmadan evde kendi başlarına ağrı kesici almamalarıdır. Çünkü aldıkları ağrı kesici hastanın hastalığını maskeleyerek sanki hastalık geçmiş gibi bulgu verebilir. Eğer kişi apandisit olmuşsa apandisit perfore olabilir(patlayabilir). Bu ise hem hasta hem de cerrah açısından daha sıkıntılı bir durumdur.
iştahsızlık, hastaların yüzde 90-95 inde ağrıdan daha önce görülen fakat önemsenmeyen bulgudur.
Bulantı ve kusma; önemli bir göstergedir. Hastaların % 75'inde bulantı görülür. Genellikle hasta bir şey yerse kusar, midesi boşsa kusmaz.
Bu belirtilerin yanında, hastanın, kabızlık, ishal ve gaz çıkaramama gibi şikayetleri de olabilir. Ancak, bunlar tanı değeri taşımazlar.
Mauyene bulguları, apendiksin, vücutta yerleştiği yere göre değişebilir. Patlama olup olmaması da bulguları etkiler. Vücut ısısı bazı kişilerde normal kalmakla birlikte bazılarında 37.5-38 dereceye çıkar. Hastanın, fazla hareket etmekten kaçınması ve öksürme zıplama gibi hallerde ağrılarının artması tanı bakımından önem taşır. Apandisit belirtilerinin, birçok hastalığın belirtilerine benzer. Bu nedenle bulguların değerlendirilmesi açısından hekimin deneyimi büyük önem taşır.
Karın içi lenf bezleri iltihabı, mide ve bağırsak iltihabı, kadın hastalıkları, dış gebelik, mide ve onikiparmak bağırsağının delinmesi, idrar yolları iltihabı ve taşları, safra kesesi iltihabı, pankreas İltihabı ve bağırsak damarlarının tıkanması, ailesel akdeniz ateşi(FMF) gibi rahatsızlıklarla apandisit aynı bulguları verebilir.
KESİN TEDAVİ
Özellikle gençlik döneminde ortaya çıkan bu yaygın rahatsızlığın ilaçla tedavisi mümkün değildir. Kesin tedavi ameliyattır. Apendektomi olarak adlandırdığımız ameliyat yöntemiyle ameliyat edilip, apandisit alınmalıdır.
Apandisit tanısı konan veya apandisit olabileceği düşünülen hastaların ağızdan beslenmemeleri, ağrı giderici almamaları gerekir.
Apandisit, 4 grupta toplanır.
1- Akut apandisit,
2- Perfore (patlamış) apandisit,
3- Patlamış ve apse yapmış apandisit, kesin olarak ameliyatla tedavi edilmelidir.
4- Plastrone apandisit. Bazen karın içinde omentum adı verilen bir yağ perdesi, apendiksi sarar ve iltihabın karın içine yayılmasını önler. Buna plastrone apandisit denir. Bu durumda hasta hastaneye yatırılır ve gözlem altına alınarak, antibiyotik tedavisine başlanır. Eğer şikayetler gerilerse hasta taburcu edilir ve 6-8 hafta sonra tekrar değerlendirip ve ameliyata alınır.
APANDİSİT NEDEN ÖNEMLİDİR ?
Günümüzde apandisit ameliyatları en basit ope¬rasyonlardan biri sayılmaktadır. Ancak tedavisi bu derece kolay olmasına rağmen, ihmal edilmesi halinde apandisit, tehlikeli bir hastalık haline dönüşür. Zamanında ameliyat edilmediği zaman İltihaplı apendiksin perforasyonu ölüme yol açabilir.
Genç erişkinlerde yüzde 15-25, çocuklarda yüzde 50-85, yaşlılarda yüzde 60-90 arasında patlama ihtimali mevcuttur.
Yaşlı ve çocuklarda bulgular az olduğundan teşhis konulduğunda patlama olayı gerçekleşmiştir. Bu nedenle ölüm riski çok fazladır.
Genç erişkinlerde apandisitte mortalite oranı(ölüm oranı) yüzde 0.1 in altındayken yaşlılarda bu oran yüzde 50 civarındadır.